Dia Mundial di Mata di Mangel Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ta bati alarma: e matanan di mangel, protector di costa di naturalesa, ta bou di menasa serio den henter e region. Haya solamente na Aruba, Boneiro, Corsou y St. Maarten e mondinan aki tolerante na salo ta entre e ecosistemanan mas poderoso den Caribe Hulandes. Nan ta absorba te 10 biaha mas carbon cu selva tropical, ta proteha costa di erosion y tormenta, y ta provee luga di broei pa un cantidad inmenso di especie marino. Sinembargo, e matanan di mangel ta birando menos na tur e islanan. Pero tin un caminda pa cana si nos actua awor. 

Descubrimento alarmante 

E rapport State of Nature Report Caribbean Netherlands, recien publica door di Wageningen Marine Research y subsidia pa Minister di Agricultura, Pesca, Seguridad di Cuminda y Naturalesa (LVVN), ta revela un desafio fastioso pa e matanan di Mangel. E rapport ta identifica desaroyo di erosion di costa, haci pio pa e mal maneho di awa y sedimentacion, como e menasanan mas grandi pa e matanan di mangel awendia. 

E rapport ta haya cu na Boneiro, hopi area di mangel ta mustra condicionnan ecologico abou, specialmente na luganan manera Lac Bay y Lagun caminda interupcion hidrologico ta severo. Acumulacion di sedimento ta asfixia e sistemanan di rais, y captacion di awa degrada. Aunke e rapport ta enfatisa mas masta riba Bonairo, e menasanan y patronchinan ambiental aki ta wordo mira riba e otro tres islanan (Aruba, Corsou y St. Maarten) tambe. 

Mangel ta un piedra di base di resilencia di clima y biodiversidad, brindando servicio esencial cu ta beneficia hende, fauna y economia. For di proteha costa contra tormenta te na sostene pesca y warda gran cantidad di carbon, nan rol den salud di ecosistema no por wordo exagera. E rapport di Estado di Naturalesa ta bisa bon cla: sin accion inmediato y sostenibel, nos ta core riesgo di perde e habitatnan critico aki, y cu nan, e defensanan natural cu nos islanan ta depende di nan 

Unda Nos Ta Bay for di Aki? 

Ministerio di LVVN ta hunga un rol crucial den conservacion di naturalesa na Boneiro, Saba, y St. Eustatius, manera indica den e Plan di Maneho di Naturalesa y Medio Ambiente Hulandes Caribense (NEPP) 2020–2030. Declaracionnan recien, manera e yamada pa accion di DCNA a enfatisa e necesidad pa accion inmediato, mientras cu un declaracion conhunto publica pa WWF y partnernan insular (incluyendo DCNA, organisacionnan local di maneho di area proteha y NGOnan di naturalesa) a calcula cu mester di 300 miyon euro na financiamento adicional pa cumpli cu e metanan di 2030 di NEPP. Mas o menos mita di esaki ta necesario pa conservacion y restauracion directo di naturalesa (manera mata di mangel, rif di coral, palo), mientras cu e otro mita ta necesario pa mehora infrastructura ambiental crucial, manera sistema di tratamento di awa di desecho. E ta un cantidad grandi, pero problema grandi ta exigi inversion audaz si nos kier mira cambio real y duradero pa naturalesa. Retrasa accion lo solamente haci solucionnan den futuro mas costoso y menos efectivo, mientras cu e ecosistemanan ta sigui degrada.

Na mes momento e otro islanan di Caribe Hulandes, esta Aruba, Corsou y St. Maarten tambe ta confrontando menasanan creciente pa nan ecosistemanan y mester di mas sosten. Tin un necesidad urgente pa un acercamento regional coordina y financiamento mas exacto na tur seis isla. DCNA ta compromete pa yuda lidera e cambio aki pa tur e seis islanan di Caribe Hulandes. Cu sosten di e Loteria di Codigo Postal Hulandes y co-financiamento di WWF-NL y Bloomberg Philanthropies, DCNA ta duna inicio na e Programa di Conservacion y Restauracion di Habitatnan clave. Pa yuda drecha e decadencia alarmante di mata di mangel y otro habitatnan clave, e Programa regional aki lo pone enfasis fuerte riba habitatnan clave manera mata di mangel, aumenta restauracion riba tereno, fortalece politica y enforsamento ambiental, y incorpora proteccion di habitat den planificacion espacial y strategianan di clima na nivel nacional y insular. 

Si nos perde e mata di mangelnan, nos ta perde un di e proteccionan mas efectivo di naturalesa contra cambio di clima y perdida di biodiversidad. Pero trahando hunto, e ecosistemanan aki por recupera y por sigui proteha bida riba y bou di e nivel di awa. 

E articulo di BioNews aki ta parti di e serie nobo di DCNA cu ta destaca habitatnan clave den Caribe Hulandes, cu informacion di State of Nature Report Caribbean Netherlands di Wageningen University & Research. Lesa e Relato di Estado di Naturalesa aki y abona riba BioNews pa sigui e serie.