E tribon cabes di martiu ta haya su nomber pa e forma di su cabes. Na Ingles nan ta yam’e scalloped hammerhead (Sphyrna lewini) cu ta un especie di tribon di e famia Sphyrnidae. Diferente na e cabes di martiu ‘great hammerhead’ esun aki n’e parti dilanti di su cabes no ta stret sino ondula. E ta e mas comun di tur e tribonnan cabes di martiu. Ta hay’e rond mundo den awanan tropical te na un profundidad di 500 meter. E sorto aki ta e mas chikito di e tribonnan cabes di martiu. E largura maximo registra pa e especie aki ta 4.3 meter y por pisa rond di 150 kilo. Su color ta shinishi, bruin of hasta poco berde y blanco parti abou. Su skelet ta traha di weso moli (kraakbeen), e mesun material cu ta forma e oreanan di hende. Tribonnan tin diferente tipo di hala, un riba su lomba, un di pecho y un na su rabo cu ta yud’e nabega den awa.
E tribon embra ta uza areanan na costa pa broei su yiunan, nan ta mustra di keda uza e mesun area na costa, awa poco hundo pa brinda e yuinan proteccion y cuminda den e fase di crecemento. E embra ta pari yiunan bibo 1 bes pa aña. E por haya entre 12 pa 41 yiu. E sorto aki ta conoci cu su inteligencia ta halto y e ta desplega un comportacion agresivo ora cu e mester gara cuminda. E forma di su cabes ta permiti e tribon pa hinca su cabes den e suela di lama y asina gara chucho (stingray) cu ta landa na fondo di lama. E especie di tribon aki no ta parce di ta ataca y come otro, tampoco den periodonan di hamber. Nan ta come sardin, macrel y tambe pulpo.
Den algun parti di e oceano Atlantico, nan poblacion a baha cu mas di 95% den e ultimo 30 añanan. E motibonan ta cu den algun parti di oceano Atlantico tin piscamento excesivo, demanda pa halanan di tiburon y tambe zeta di tribon cu ta traha di nan higra ta halto. E especie aki tin e tendencia di aglomera den grupo grandi, locual ta haci nan captura masal mas facil.
E tribon cabes di martiu ta e prome especie di tribon proteha bou di e U.S. Endangered Species Act na 2019. E tribon aki ta clasifica como criticamente na peliger riba e lista ‘redlist’ di IUCN. Estudionan y esfuerzo pa conservacion ta encera cu e areanan yama ‘nursery’ ta keda protegi pa asina garantisa e prome añanan di bida di e yiunan. Den e area di cria aki nan tin siguridad y menos competencia pa alimenta nan mes prome cu nan bida den lama grandi. Otro esfuersonan ta inclui prohibicion di piscamento den algun area durante temporada di reproduccion.
Na Aruba, DNM ta boga pa conservacion di tribonnan, pero por bisa cu den Caribe Hulandes ta haci esfuerso pa indirectamente beneficia e populacion den nos region. E menasanan pa e tribonnan ta piscamento exesivo, degradacion di habitat, garamento di e sorto accidentalmente. Salud di e rifnan di coral, cu ta habitat vital pa hopi especie di tribon, ta bayendo atras pa motibo di cambio climatico, contaminacion y desaroyo di area na costa. Otro factornan ta demanda pa halanan di tribon y otro productonan. Den pasado piscadonan local tawata gara esakinan sin sa con importante e tribonnan ta pa e vida maino. E proyecto di conservacion di Dutch Caribbean Nature Alaience (DCNA) entre 2015 y 2018, tabata tin como meta pa hende tin mas conocemento di especienan di tribon, conscientisacion publico y mas legislacion pa proteha nan. Den e awanan teritorial di Aruba tin diferente sorto di tribon en total 8 especie. E protocol di SPAW (Specially Protected Areas and Wildlife) ta duna mas proteccion na e sortonan di tribon den Caribe completo. Fundacion pa Conservacion di Aruba (ACF) ta un organisacion independiente, sin fin di lucro, cu ta traha pa proteha e ecosistemanan di Aruba, incluyendo e cuatro Areanan Marino Protegi. Ademas, tin empresanan local manera ‘diveshops’ cu ta envolvi den esfuersonan di conservacion y educacion.