Dia 29 di augustus ultimo, e Conseho di Minister di Reino (Rijksministerraad) a aproba e Rijkswet di (HOFA). Pa algun hende e por parce simplemente un hecho administrativo, pero pa nos Parlamento un sorpresa amargo. Pasobra, mientras e Parlamento di Aruba ainda ta warda pa haya contesta riba nan preguntanan, e gobierno ya a enrrega e ley na Hulanda te cu Hulanda a aproba esaki caba.
Esaki no ta djis un cos chikito, sino un cuestion di principio. E Parlamento ta e organo mas halto di nos pais, y hustamente pa esey, e mester ta involucra den momentonan crucial. Specialmente pa un rijkswet cu ta impacta profundamente nos autonomia financiero y nos propio gobierno y parlamento.
Riba 4 di juli 2025, Parlamento a haya un briefing tecnico tocante HOFA. E expertonan cu a presenta no a por a contesta tur nos preguntanan pasobra esaki, segun nan, “ainda tabata na nivel administrativo.” Despues mester a cuminsa e negosacionnan riba nivel di gobierno. Pero te awe, nos no a haya claridad. Al contrario: algun siman despues, e gobierno ya tabata di acuerdo cu e rijkswet. Esey ta nifica cu Parlamento no solamente a keda sin informacion, sino tambe e rol constitucional a keda limita.
Como fraccion, nos a manda 15 pregunta por escrito na minister Mike Eman. Nos kier sa kico el’a negocia y dicon Parlamento no a wordo informa prome. Nos ta pidi transparencia: ken a negocia, ki acuerdo a yega na dje y dicon gobierno a duna e impresion riba 25 di augustus den reunion den Parlamento cu e negociacionnan tabata andando ainda, mientras e decision ya tabata plania den e Rijksministerraad!
E punto principal ta cu un rijkswet cu ta impacta nos politica financiero structuralmente, y no por a wordo entrega sin consulta of informa Parlamento. Nos Parlamento tin e derecho y e obligacion pa controla, orienta, y representa e voz di e pueblo Arubano.
Democracia ta exigi transparencia. Y transparencia ta cuminsa cu respet pa e Parlamento.
= = = =
MEP-fractie: De Staten buitenspel bij de Rijkswet HOFA
Op 29 augustus jongstleden werd in de Rijksministerraad de Rijkswet Hervormingsorgaan Financiën Aruba (HOFA) goedgekeurd. Voor velen een administratief feit, maar voor ons parlement een bittere verrassing. Want terwijl de Staten van Aruba nog in afwachting waren van antwoorden op hun vragen, had de regering de wet al ingediend in Den Haag.
Dit is geen detail, maar een principiële kwestie. De Staten is het hoogste orgaan van ons land, en juist daarom moet het op cruciale momenten betrokken worden. Zeker bij een rijkswet die diep ingrijpt in onze financiële zelfstandigheid en daarmee in ons zelfbestuur.
Op 4 juli 2025 kregen de Staten een technische briefing over HOFA. De experts die het woord voerden, konden onze vragen niet beantwoorden omdat deze, zo werd gezegd, “nog op bestuurlijk niveau behandeld zouden worden.” Tot vandaag is daarop geen duidelijkheid gekomen. Integendeel: enkele weken later bleek dat de regering al akkoord was gegaan met de Rijkswet. Daarmee is de Staten niet alleen informatie onthouden, maar ook hun grondwettelijke rol ontnomen.
Als fractie hebben wij daarom 15 schriftelijke vragen aan minister Mike Eman gesteld. Wij willen weten welke gesprekken er zijn gevoerd, met wie, en waarom de Staten niet vooraf zijn geïnformeerd. Wij eisen openheid: wie heeft onderhandeld, welke afspraken zijn gemaakt, en waarom heeft de regering op 25 augustus nog de indruk gewekt dat de onderhandelingen gaande waren, terwijl het besluit in de Rijksministerraad al gepland stond?
De kern van de zaak is dit: een rijkswet die ons financieel beleid structureel beïnvloedt, kan en mag niet buiten de Staten om tot stand komen. Onze Staten heeft het recht en de plicht om te controleren, richting te geven en de stem van de Arubaanse bevolking te vertegenwoordigen.
Democratie vraagt om transparantie. En transparantie begint met respect voor de Staten.
