Diadomingo 15 di juni ta Dia Internacional di Conscientisacion di Abuso di Adulto Mayor y parlamentario di fraccion di Partido Patriotico di Aruba (PPA), Otmar Oduber, ta haci un apelacion pa bin cu proteccion di nos grandinan riba nivel nacional. Ta cuanto biaha nos ta lesa den prensa, social media of ta wak di cerca abuso y negligencia di nos grandinan? PPA kier haci un yamada nacional pa no bin cu mas excusa, cu ta neglisha nan derechonan, nan dignidad y nan seguridad. 

E echonan ta cla – Aruba ta ‘vergrijst’ liher

Actualmente Aruba ta conta cu mas 20.000 persona di 65 aña y mas, cu ta representa 19% di nos populacion. Segun e prognostico di CBS e cantidad aki lo crece te cu 28.000 adulto mayor den 2040 (24%). Censo 2020 a indica cu 13% di nos grandinan ta experiencia algun limitacion y 10% mester di ayudo diario. 

Sinembargo nos comunidad y nos sistema di cuido ta insuficiente prepara. Segun e rapport di AAG (februari, 2025) e costonan di cuido ta subi AWG 102,9 miyon na 2025 pa casi AWG 394 miyon na 2040, cu ta un aumento di 283%. Sin accion concreto y delinea, esaki por tin efecto di tanto nan calidad di bida como nan seguridad. 

Abuso di Adulto Mayor: un problema scondi

Mundialmente 1 di 6 adulto mayor anualmente ta victima di abuso: fisico, sikico, financiero of negligencia (WHO, 2023). Na Aruba tambe tin melding cu ta drenta, pero no tin un sistema ni structura centralisa pa atende cu esaki. Inspectie Volksgezondheid (IVA) a indica den nan raport: Bista Anual Incidente di Caida den Casnan di Cuido 2023, cu den 2023 solamente 13 di e 20 casnan di cuido ta raporta caida di e grandinan, e resto ta raporta despues di ricibi un aviso. Esaki sigur ta preocupante.

Otmar ta subraya, cu abuso di adulto mayor hopi biaha ta sosode den relacion di dependencia y cu e mecanismonan structural ta necesario pa por raporta, preveni, supervisa y duna sanccion. 

Nos Vision: Un bida digno pa tur

Segun e parlamentario Oduber, PPA a percura pa incorpora nos grandinan den su programa di partido: Plan Nos Aruba 2050. A concentra riba 4 punto:  

  • Inverti den cuido extramural: cuido na cas ta promove autonomia y ta 4 biaha mas economico cu cuido intramural. 
  • Bibienda adapta y infrastructura di seguridad: den colaboracion cu FCCA y un plan di accion den bario. 
  • Implementacion total di e Ordenansa Nacional di Calidad di Cuido den Cuido di Salud
  • Eliminacion di impuesto riba ‘aanvullende’ pensioen y un cuadro di AOV sostenibel.

Yamada urgente na comunidad y gobierno

PPA ta kere firmemente cu cuido di adulto mayor ta un derecho y no un fabor of beneficio. P’esey fraccion di PPA ta boga pa un pacto social amplio pa un cuido digno di nos grandinan. Esaki ta nifica cu: 

  • E miembronan di famia y bisiña mester ta alerta riba e señalnan di abuso. 
  • Cu e casnan di cuido mester inverti den seguridad, raport y transparancia. 
  • Y gobierno ta traha riba proposicion di legislacion, supervision y maneho riba termino largo. 

“Nos grandinan a contribui na construi Aruba. Awor ta nos turno pa brinda nan seguridad, cuido y respet. Abuso, den cualkier forma, no por haya un espacio den nos comunidad y ta awor nos tin cu traha riba prevencion, prome cu bira mucho mas laat”, Otmar Oduber a termina bisando.