Durante e periodo di 1975 pa 1994 nos den SEPPA y den otro sindicatonan di sector publico a hiba lucha fuerte pa trece igualdad ariba varios tereno ,den e condicionnan di trabao pa trahadornan den sector publico. Tabata temponan di cambio. Prome cu 1986, e lucha Arubiano pa Aruba ta autonomo a lanta hopi discusion ariba varios asuntonan. Sigur e clase trahador na Aruba cu su lidernan, siguiendo e desaroyonan mundial di cambionan social di e añanan 60 y 70 di siglo pasa, a mustra ariba asuntonan cu mester di cambio na Aruba. Antes e posicion di e trahador femenina den mercado laboral tabata ser discrimina grandemente . E cambionan social na mundo a pusha hopi hende y sigur lidernan na Aruba pa lucha pa igualdad.    

E temponan ey Sindicalismo a dedica hopi tempo na e lucha pa IGUALDAD.   

Mi persona como Hoben, luchador social y lider sindical  a pasa den hopi di e luchanan aki como dirigente y despues hopi biaha como maximo dirigente/vocero.     

Eliminacion di e ley mahos, articulo 95 den LMA.   

Prome a elimina e mal-famoso articulo 95 den LMA (Ordenansa cu ta regarda e derechonan y obligacionnan di e Empleado Publico), cual tabata dicta cu ora un ser femenina contrae matrimonio, e no por sigui su carera como Empleado Publico y ta wordo kita for di trabao. Un discriminacion mahos. Mi ta corda con mi  persona y otro miembro di SEPPA, Mario Tromp, den feliz memoria, durante un conferencia Sindical na 1981, na Lima Peru, unda tin un oficina di ILO (International Labour Organisation), nos a pasa un resolucion den un reunion formal cu representantenan di ILO  pa condena gobierno di Antiyas Holandes pa motibo di e articulo aki.    

Mas cu un aña despues, na final di un reunion cu tur sindicatonan den sector publico di Antiyas, SEPPA a wordo pidi pa keda pa un otro reunion chikito. Defacto, SEPPA a wordo yama “op het matje” dor di Prome-Ministro Don Martina. Den e reunion, yama pa gobierno di Antiyas, pa reprocha SEPPA y acusa nos cu nos a pone Cara di gobierno di Antiyas na Berguensa cu e resolucion di ILO. Segun e prome ministro ya  nan tabatin e plan caba pa elimina e articulo ey.  Presidente di SEPPA Leo Yarzagaray y mi persona a atende e reunion na Corsow, Nos a defende nos mes, mustrando gobernantenan cu loke nos a haci, no tabata otro cu haciendo nos trabao sindical. Berdad algun tempo despues a bin un ley pa elimina e articulo ey den LMA.   

Temponan dificil, seramento di refinaderia y entrada di Status aparte.    

Durante e aña 1984 pa 1988, tabata temponan dificil. Na final di 1984 a sali e noticia cu e refinaderia Lago lo sera su portanan na 1985. Un sla duro pa nos isla ya cu totalmente mas cu 30% o mas di tur trahadornan na Aruba directamente o inderectamente  a keda sin entrada.   

Presupuesto di Gobierno a perde mas cu 50% di su entradanan   

Na final di 1983 mi a retira como lider sindical di SEPPA, pero na inicio di 1985, lidernan sindical a acerca mi persona, pa funciona como vocero di sindicatonan den sector publico.    

Prome pa lidera accionnan di un welga grandi pa kibra desicion di Gobierno pa baha salario den sector publico cu 10%. Pa kibra e welga Gobierno a trece un batalion di Riot Comando, Polisnan bon arma y tirando gasnan lagrimogeno ariba welgistanan. Cu tur nos balentia, nos a para fuerte y cana bay den direccion di Riot Comando, cual a trece un simpatia enorme serca pueblo pa nos lucha. E actitud di welgistanan a forsa un negociacion. Negociacion a yega na acuerdo:   

1 Gobierno ta hala aden su desicion di baha salario cu 10%.   

2 Acuerdo di Noord, unda Gobierno ta negocia cu sindicatonan ariba asuntonan cu ta toca      

   salario y condicionnan secundario di e Empleado publico.   

3 Ta bini otro negociacion pa stipula un percentahe nobo, pa baha salario di Empleadonan    

   Publico y di trahadornan na fundacionnan cu ta ricibi subsidio di Gobierno.   

Despues pa lidera e negociacion, cual a bira un tiki amargo ya cu ta trata di entrega di salario den sector publico. Na final nos a acorda cu salarionan lo baha cu 73/4%. Tremendo negociacion a base di cifranan di Presupuesto y di salarionan.    

Mas despues na 1985, mi persona como vocero di tur sindicato den deliberacionnan cu Gobierno y Empresarionan pa loke ta otro medidanan.    

Na final di 1985, mi persona a ser eligi como presidente di SEPPA.       

Despues nos a drenta 1986, den un constelacion nobo cu Aruba, un isla autonomo y parti di Reino Hulandes, esta parti di e mancomunidad Holandes, pero un pais casi bancarota.   

Tur cos tabata mustra otro, cu situacion dificil pa e trahador na Aruba. Den sector publico entrega di salario di 7,3/4%. Den sector priva, retironan masal y tambe bahamento di salario.    

Pero nos a lanta cabes, e entrega di salario den sector publico a yuda e situacion presupuestario di nos Isla y a mustra cu sindicalismo por tuma responsabilidad negociando entrega di salario pa yuda Gobierno y salba nos pais.    

TIPI (Trabao Igual Pago Igual).   

Mientrastanto nos a yega 1988/1989 cu e lucha pa TIPI=Trabao Igual Pago Igual. E lema aki ta pa drecha e pago na muhernan y  hombernan  soltero, tambe muhernan casa, kendenan tabata gana 80% di e salario di un homber casa, haciendo mesun trabao.   

Pues un discriminacion flagrante den e trato na personal di gobierno. Tin biaha bo ta puntra con esakinan por a sosode. Sindicatonan den sector publico, sigur SEPPA a lucha fuerte pa kita e discrminacion aki. Nos a lansa e lema, cu hopi awe ya a lubida T.I.P.I., pero e a lanta hopi for di soño pa lucha pa e derecho igual aki. SEPPA tabatin un grupo di servicio=Delegadonan, muhernan, kendenan tabata fuertisimo apoyando e lucha pa e igualdad aki,  T.I.P.I. Mi ta corda cu semper na reunionnan y manifestacionnan tabatin un borchi grandi cu e letternan  T.I.P.I.   

Tabatin casonan den corte, lanta dor di trahadornan y cualnan a duna bon resultado. Sindicalismo den sector publico, e tempo ey, sindicatonan SEPPA, SIMAR y STA, nos tur tabatin mesun opinion cu mester elimina e discriminacion aki.   

Na 1989, sindicatonan a firma un acuerdo cu Gobierno pa elimina e discriminacion aki.    

Eliminacion di Arbeider y tur trahador di gobierno ta Ambtenaar.   

Na 1990 den discusionnan entre lidernan di SEPPA y STA, siguiendo e lucha pa igualdad, a nace e discusion pa elimina e status di Arbeider=Obrero den sector publico. E motibo ey tras tabata e diferente condicionnan di trabao y  areglonan cu tabata menos pa e obrero compara cu e Ambtenaar= Empleado Publico den oficinanan. Por ehempel e carera di e obrero y werksternan (mayoria hende muher) tabata limita.  E Fondo di Pensioen di Obreronan y trahadornan di Limpieza tabata limita y nan tabata paga mas.    

E  gran luchador pa e cambio aki tabata Jose “Buchi Panama”Wever, lider di e sindicato STA awe den feliz memoria. Nos dos a sinta hunto varios dianan y nos a traha un documento pa haci e cambio y cual a bira un proposicion di sindicatonan SEPPA y STA y  entrega na Gobierno, na 1990. Tabata un negociacion tremendo, unda pa gobierno a negocia e ministro di finansas, señor Guillermo Trinidad, den feliz memoria, hunto cu su expertonan di departamentonan  di asuntonan personal y di finansas. Un tremendo negociacion, den cual Ministro Trinidad tabata ehemplar. Pa mi persona cu a pasa den mashar hopi negociacionnan esaki tabata un di e mihornan. Nos tabatin diferencia di opinion, nos a discuti, nos a pleita, pero na final nos a topa otro cu un posicion y asina tur arbeider y trahadornan di limpieza a bira ambtenaar, cu tur e derechonan. E fondo di Pensioen di Obreronan y Werksternan a ser liquida y tur e trahadornan a pasa pa e fondo di Empleadonan Publico cu mihor condicionnan. Mi ta corda tambe cu nos a negocia durante varios dia, simannan, atardi di 6’or of 7’or te banda di 11’or. E ultimo dia cu nos a yega na un acuerdo, ariba invitacion di e Ministro di Finansas, nos  tur den forma ameno a bay na un restaurant pa consumi y bebe algo pa celebra e acuerdo, despues di negociacionnan pisa. Despues di e negociacion tabatin un final basta tristo, ya cu Ministro Trinidad cu tabata kere den e cambio, a fayece algun dia prome cu a firma e acuerdo.    

Subsidiale Regeling pa Trahadornan di fundacionnan den sector publico   

Na turno despues di e Arbeidernan, tabata e trahadornan di fundacionnan  den sector publico. SEPPA su posicion tabata cu e trahadornan di fundacionnan na Aruba, kendenan ta ricibi subsidio di Gobierno mester ricibi mesun trato cu Empleadonan Publico.  Tur e fundacionnan ta cumpli cu tareanan cu segun constitucion di Aruba, ta gobierno mester cumpli cu nan.   

Trahadornan na e varios fundacionnan aki, ta eherce tareanan cu ta parti di e derechonan social cu nos constitución ta siñala y cu gobiernó mester percura pa nan wordo cumpli.  Esaki tabata nos argumento pa nan wordo trata igual na e ambtenaar.     

Un ehempel y argumento claro ta e fundacionnan den enseñansa cu si tabata ricibi subsidio, pa nan trahadornan (Maestronan) tin un condicionnan di trabao igual na Empleadonan Publico.   

E constitucion nobo cu Status Aparte a acentua e obligacionnan di Gobierno.   

SEPPA tabata representa hopi fundacionnan e tempo ey. Despues di discusionnan, na 1994, Gobierno specialmente Prome-ministro Nel Oduber y ministro Fredis Refunjol tambe tabata pensa igual, cu e Trahadornan di fundaciónnan den sector publico na Aruba, concerniendo nan posicion huridico, cu nan mester ricibi un status igual na e ambtenaar cu excepción di pensioen y derecho pa bay ambtenarenrechter.   

SEPPA su posición semper tabata cla, cu entrada di Status Aparte nos a ricibi un Constitucion moderno, cual ta trece hopi obligación,  tareanan pa gobierno, cualnan no ta ser eherce pa gobierno pero dor di fundacionnan, manera Wit-Gele-Kruis, Casa Cuna, Imeldahof, SVGA y mas fundacionnan . Tesorera di SEPPA e tempo ey, Cyrene Scholten, un trahador di SVGA, tabata un gran luchador pa e igualdad aki.     

E ministronan Oduber y Refunjol e tempo ey tambe tabatin mesun opinion  y asina nos a convence gobierno pa trece e ley Subsidiale Regeling pa Fundacionnan den Sector Publico y drecha e posición huridico di hopi Trahador kendenan tabata y ta laborando na e fundacionnan. E adelanto grandi pa e trahadornan tabata cu nan ta bay cay bao di ordenansa di Salario di e Empleado Publico, esta igual na e ambtenaar y tambe cu un mihor carera.   

Un adelanto grandi pa un gran parti di e Trahadornan kendenan tabata cobra salario minimo.   Despues den e añanan 19.96 pa 2.000, como negociador pa e Empleadonan Publico relaciona cu Indexering y otro areglonan, semper mi a percura pa e trahadornan di e fundacionnan ta wordo trata igual na e Empleado Publico. Esta nan ta ricibi tur e adelantonan.   

Maneho financiero desastroso a crea su victimanan y contratonan ta kibra e logronan.    

Gobiernacion  den e añanan 2010/2017 cu un maneho financiero desastroso y mahos, gastando placa pa loco, dor di esaki e gobernación di Mike Eman a crea e maneho di ta bashi=falta di placa pa trahadornan y pa su maneho social. Deficitnan financiero anual ariba presupuesto di Gobierno di Aruba di algun cienmiyon florin, durante e añanan menciona, a dicta cu mester a tuma medidanan. Consecuentemente Gobierno na 2015 a tuma e decisión pa elimina e Subsidiale Regeling   y na su lugar, awor e fundaciónnan ta ricibi un suma fijo y djey e mester cubri tur su gastonan. Fundacion su  cuenta cu trahadornan!! Tambe a wordo bisa pa fundacionnan organisa mas Fund-raising. E maneho di subsidio nobo aki a trece hopi discrimincion bao trahadornan na e fundacionnan.     

Mi ta contento cu Gobierno, awe a cuminsa corigi e error di Gobernacion di 2010 –2017 pa loke ta indexering, pero e coreccion mester ta completo. Pa e trahadornan tuma den servicio e ultimo añanan, mester elimina tur discriminacion cometi contra nan e ultimo 8 pa 9 añanan.   

Sindicalismo den decadencia y contratonan individual ta kibrando e lucha pa igualdad.   

E decisión mahos den e caso aki pa caba cu e Subsidiale Regeling pa Fundacionnan tabata creacion di Gobierno M. Eman na 2015, pero lidernan sindical manera di SEPPA, Magaly Brito, di FTA y di ABV, cual sindicatonan tambe tabata representa trahadornan di Fundacionnan, a keda keto, no a protesta, a tolera e decisión di gobierno. Na Hulandes nan ta bisa “ Wie zwijgt stemt toe”, Si bo keda keto, bo a bay di acuerdo, pa perhudica trahadornan di Fundacionnan.   

Awe nos ta wak accion di FTA na Fundacion SVGA, Reclamo di sra Brito na Gobierno, tur pa drecha cos cu nan mes a yuda daña   

Claramente ta bisto e desaroyo nobo den sindicalismo cu e nomber “decadencia sindical”.    

Un discriminacion grandi a bini den e trato na e  Trahadornan nobo na Varios Fundacion. Nan ta ricibi un contrato y hopi areglo cu tabata cay bao di e Subsidiale Regeling no tey mas. Na varios fundacionnan e trahadornan nobo den servicio, no ta ricibi trato igual na e trahadornan cu mas aña di servicio, creando un discriminacion bao di Trahadornan. TIPI a wordo elimina. Awor ta Trabao igual, pero menos pago.   

Na varios fundacion, Trahadornan nobo no ta bini na remarca pa ricibi Gelijkbedrag, Bashi premie, dianan di ATV y varios otro areglonan.   

Un fenomeno nobo pa basta aña ta, manera mi a menciona na fundacionnan, pero tambe na Gobieno y na nv-nan estatal cual ta contratonan individual y cual contratonan ta kibrando e logronan di e lucha pa igualdad. Trahadornan ta drenta servicio sin cierto condicionnan di trabao. Tur pa scapa placa ariba lomba di trahador.    

Lidernan sindical hoben y gobierno mester cambia su maneho di personal.   

E contesta di e clase trahador pa caba cu e decadencia sindical, ta creacion di lidernan sindical hoben, bon forma, NO mara na politica partidario, kendenan ta dispuesto pa sigui e politica mundial na fabor di e clase trahador y tambe dispuesto pa sigui forma su mes cu e pensamentonan di luchadornan social.     

Mester bini  cambionan den e maneho di personal di Gobierno pa su trahadornan, pa trahadornan di companianan estatal y di fundacionnan cualnan ta ricibi subsidio di Gobierno, unda ta elimina contratonan individual.   

Aruba ta un pais rico y presupuesto di Gobierno conoce un bon surplus. Pesey trahadornan mester ricibi un trato correcto.   

Esaki mester ta un ehempel pa sector priva drecha su maneho pa cu su trahadornan.