ORANJESTAD – Organisacionnan rond mundo ta sigui comprometi pa stop casonan nobo di AIDS, sigura derechonan di esnan cu ta biba cu AIDS y bringa e stigmatisacion y discriminacion cu esaki ta hiba cune. P’esey tur aña di nobo riba e fecha 1 di December organisacionnan di salud ta uni pa concientisa y informa mas riba e malesa di AIDS.

E aña aki e thema pa “World AIDS day” ta “Ending the HIV Epidemic: Equitable Access, Everyone’s Voice”.
Esaki ta referi na e compromiso di diferente organisacionnan rond mundo pa trece un fin na e epidemia di HIV door di enfoca riba trece igualdad den servicio di salud y garantisa cu esnan cu ta biba cu HIV tin un voz. Mientras mundo completo ta hunto den e lucha contra e virus COVID-19, organisacionnan kier pa nos tur uni den mesun forma pa asisti y duna otro un sosten den area emotional como tambe den inovacion pa inverti den e comunidad di persona cu HIV.

Pa e mes motibo aki, dia international di Aids ta un bon oportunidad pa informa nos comunidad di e estadisticanan actual y trece mas concientisacion riba HIV. E vision pa cu prevencion general mester keda e enfoke pa por reduci e cantidad di transmision.
Na Aruba mayoria persona cu ta keda detecta cu HIV ta hende homber entre 25 y 44 aña di edad. A base di estadistica duna Aruba tin 30-35 caso nobo pa aña desde 2016. Esaki ta forma entre 0.027%- 0.031% di nos populacion.
Prevencion ta e unico solucion ora ta trata di HIV. Comportacion y circumstancia cu ta pone un persona core riesgo grandi pa keda infecta cu HIV ta:


• Tene relacion sexual, sea anal of vaginal sin proteccion.
• Tin un malesa transmiti sexualmente (STD’s) manera herpes, syphilis, chlamydia, gonorrhoea y vaginosis bacterial.
• Comparti hangua contamina na momento di haci tatuahe of inyecta cu substancia manera droga, steroids, botox etc.
• Ta corta of pone piercing na e curpa uzando material infecta.
• Accidentalmente hinca bo mes cu un hangua uza caba loke sa pasa bou trahadonan cu ta duna cuido.
• Transmision di un mama infecta cu HIV pa su yiu durante embaraso, parto of dunando lechi di pecho.
E sintomanan di HIV ta varia dependiendo di e fase di infeccion. Den e prome simannan despues di a keda infecta e persona por sinti poco keintura, dolor di cabes y garganta y sintoma manera cu e tin griep. Diaree constant pa mas cu un siman. Perdida rapido di peso y tambe herida den boca, anus y parti genital. Pero esaki no semper mester ta e caso, tin persona cu no ta experencia niun sintoma y ta haya sa cu nan ta infecta cu HIV den fase avansa di e malesa. HIV virus ta afecta e curpa su sistema inmunologico haciendo esaki vulnerabel y no por defende e curpa mas contra infeccionnan of di cierto tipo di cancer. Actualmente AIDS no tin cura, tur loke por haci ta trata e malesa cu medicamento antiretroviral pa yuda e curpa controla e virus pa asina e persona por hiba un bida ainda productivo y relativamente sano.


Cada persona por proteha su mes door di disminui e factornan di riesgo door di:


• Abstencion.
• Uza proteccion na momento di tene relacion sexual.
• Ta recomenda pa test pa HIV si bo tin mas di un partner of a tene relacion sexual sin proteccion.
• Ora di hasi uzo di hangua pa motibo hasi piercings, tatuahe, steroid of botox pa hasi uzo di hangua steriel y no comparti hangua.
• Den duda, semper consulta den dokter di cas pa por hasi un test di HIV.


Mientras cu mundo ta recorda 40 aña desde cu e prome caso y morto di HIV a wordo raporta, nos por mira atras kico tur a wordo logra for di e tempo cu wordo diagnostica cu HIV tawata un sentencia di morto. Awe es cu wordo diagnostica cu HIV bou tratamento efectivo por hiba un bida largo y saludabel y AIDS den mayoria caso no por transmiti e virus mas pa un otro tampoco.
Nos tin 1 biaha den bida e oportunidad pa combati HIV, pero mas importante ta pa sigi combati e stigma cu persona cu ta biba cu HIV ta experiencia den nan bida. Bo aporte ta importante pa logra e vision di un futuro caminda cu HIV no ta un barera den salud y igualdad den nos comunidad.


Pa cualkier otro informacion, por tuma contacto cu Departamento di Salubridad publico su seccion Servicio di Malesanan Infeccioso (DBZ) na telefon 522-4200, fax 5827352 di 7:30-12:00 / 13:00-16:30 of via email dbz@dvg.aw

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here